In september vorig jaar begon ik diep in m’n stamboom te graven. Directe aanleiding was de voorbereiding op een familieopstelling. Wat weet je over je voorouders? Niet zo veel dacht ik. Vooral niet over de moeder van m’n vader. Mijn oma was al overleden toen ik werd geboren.

Uit verhalen was blijven hangen dat ze al jong voor haar zussen en broer moest zorgen. Ze was haar vader verloren en ze hadden het thuis niet breed. En haar moeder dan? Die had ‘iets’ psychisch. Aha. Door de familie loopt een spoor van angstgevoeligheid.

Op een ander moment zei mijn vader dat zijn moeder wees was. Waar was mijn overgrootmoeder? Wat is er met haar leven gebeurd? Een mysterie om te ontrafelen. Al snel ontdekte ik dat ze in Vught was overleden. Vervolgens rolde ik van het ene historische archief in het andere.

Begin 1900 is ze een aantal jaren opgenomen geweest in Huize Voorburg in Vught. Dertien jaar later is ze daar waarschijnlijk ook aan haar einde gekomen. Wat heeft zich in de tussentijd afgespeeld? Waar heeft ze toen gewoond? Over dat gat in tijd is niets bekend. Nog niet.

Afgelopen dinsdag belandde ik onverwacht op Zorgpark Voorburg. Ik volg een prachtige wandelroute: Wandelende gedachten. In gedachten wandel ik in de voetsporen van mijn overgrootmoeder. Je raakt pas vergeten als je niet herinnerd wordt.

Een paar weken geleden hoorde ik op de radio een bijzonder bericht over een vrouw in Zeeland. Ze was in barensnood en alleen thuis. Verloskundige, ambulance en politie waren onderweg om de vrouw zo snel mogelijk te kunnen gaan helpen. Op het moment dat Vlissingse agenten de deur wilden inbeuken, deed de kersverse moeder zelf open met de net geboren baby in haar armen. Hulde voor deze dappere vrouw!

Begin dit jaar ben ik samen met illustrator Brigida Almeida een nieuw initiatief gestart: Huis vol herinnering. Voor tastbare verhalen rond pril leven.
Onderstaand beeldgedicht is ontstaan n.a.v. een recente wetswijziging. Sinds kort kunnen ouders hun levenloos geboren kind bij de gemeente laten registreren.

Ik ben er een van velen
die levenloos is geboren.
Mijn hart klopt in de buik.
Soms een paar weken,
soms wel negen maanden.

Ik verheug me zo
op de eerste ademteug
en een werelds avontuur.
Mijn prille leven eindigt
voordat het kan beginnen.

Niemand weet waarom.
Iedereen is verdrietig.
Soms heb ik een naam,
soms ben ik gewoon Uk.
Maar officieel besta ik niet.

Ik leef in de herinnering
van mijn vader en moeder,
broers, zussen, grootouders.
Zij zullen me niet vergeten.
Toch ontbreekt geschiedenis.

Gelukkig wijzigt de wet.
Ik word eindelijk erkend.
Met naam en achternaam,
geboortedatum en -plaats.
Hiep hiep hoera ik besta!

Reageren op Eindelijk erkend?
Stuur dan een berichtje naar monique@krachtverhalen.nl

Het is een warme middag op het strand van Platanias in Griekenland. Met twee vriendinnen geniet ik van zon en zee. Nel vraagt of ik haar rug met zonnebrand wil insmeren. Ik doe mijn ringen af en leg ze op het badlaken. Als ik klaar ben, schud ik mijn handdoek uit en ga iets verderop liggen. Opeens dringt het tot me door dat ik de sieraden ben vergeten. ‘Ik ben m’n ringen kwijt’ roep ik paniekerig uit.

Nel en Jacq springen op. Ook Agnes en Marja komen op het geroep af, twee vrouwen die we de dag ervoor tijdens een bezoek aan een Byzantijns klooster hebben ontmoet.
‘Wat zijn het voor ringen?’ vraagt Agnes.
‘Mijn trouwring en een ring die ik heb gekregen bij de geboorte van mijn dochter’
stamel ik. Ga maar eens goud zoeken in al dat glinsterende zand.

Agnes overtuigt me ervan dat de ringen terecht zullen komen. De trouwring en het werpgoud. Van dat laatste heb ik nog nooit gehoord. Al snel ziet ze de trouwring liggen.
Op het blote oog. Dankbaar neem ik hem van haar aan. Waar zou de tweede ring zich schuilhouden? Agnes neemt de leiding en stelt voor het gebied af te bakenen.
Behoedzame vingers verkennen de lap zand waar ik vermoedelijk heb gelegen.

Ik drentel een beetje rond. Innerlijk verlamd. Bang iets verkeerd te doen. Een oud gevoel maakt zich van mij meester. Ik kan het niet. Het gaat toch niet lukken. Eigenlijk heb ik de moed al opgegeven. Even later steekt Agnes de geboortering in de lucht. Met tranen in m’n ogen val ik haar opgelucht om de hals.

Tijd voor een borrel. De vrouwen die schoonzussen blijken te zijn, gaan samen met ons iets drinken. Het mondt uit in gezamenlijk eten en een genoeglijke avond. Huwelijk gered, werpgoud gevonden en een mooie ontmoeting rijker.

Reageren op GOUD ZOEKEN? Stuur dan een berichtje naar monique@krachtverhalen.nl

Het is woensdag. Mijn vaste werkdag in de boekenwinkel. Aan de toonbank vraagt iemand naar Een soort van liefde van de Pools-Belgische filosofe Alicja Gescinska. Een recent verschenen roman over een moeilijke liefde tussen vader en dochter en een onverhoedse liefde tussen een professor en een studente.

“Een fenomenaal boek,” zegt de klant. Hij kent het en wil het nu aan iemand cadeau doen. Door zijn enthousiaste manier van vertellen, krijg ik meteen zin het ook te gaan lezen. Een collega stelt voor zijn bevindingen op een speciale wikkel te schrijven. Een leuke manier om een boek te voorzien van een persoonlijke recensie.

Als medewerkers doen we dit regelmatig. Voor zover ik weet, hebben we het nooit eerder aan een klant gevraagd. De man voldoet graag aan het verzoek. Terwijl ik in de veronderstelling ben dat hij ergens in de winkel zit te schrijven, blijkt hij opeens te zijn verdwenen. Vreemd. Zou hij toch koudwatervrees hebben gekregen?

Later op de middag zie ik hem weer binnenlopen. Met een keurig beschreven boekwikkel. Kennelijk is hij er thuis eens rustig voor gaan zitten. Hij heeft er echt werk van gemaakt. Zijn bevlogenheid en toewijding treffen me.

Het is fijn als je klanten blij kunt maken met een mooi boek. Om zelf te lezen of om weg te geven. Mensen die mij ook ‘aansteken’ versterken dit gevoel. Wederzijds enthousiasme geeft de liefde voor lezen extra glans.

Reageren op ENTHOUSIASME?  Stuur dan een berichtje naar
monique@krachtverhalen.nl

Afgelopen vrijdag is de Maand van de Spiritualiteit begonnen. Dit jaar is het thema Werk in evenwicht. Ter gelegenheid hiervan is het essay Mooi werk van Ben Tiggelaar verschenen. Wat bepaalt ons werkgeluk? Tiggelaar onderscheidt drie dimensies: plezierig werk, goed werk en zinvol werk.

Plezierig werk draait vooral om ontvangen. Sociale acceptatie, zekerheid, eerlijkheid en respect. Bij goed werk is ‘doen’ het sleutelwoord. Lekker bezig zijn. Je sterke punten inzetten, meebeslissen, presteren en jezelf ontwikkelen. Zinvol wordt ons werk als we geven. Ons inzetten voor een hoger doel. Iets dat ons voorziet van een ‘waarom’ achter ons werk.

In de afgelopen jaren ben ik op zoek gegaan naar een nieuw evenwicht in mijn werk. Vanuit een groeiende behoefte aan collega’s, structuur en zekerheid. Dat is gelukt. Sinds september vorig jaar werk ik twee dagen per week bij boekhandel Kramer & Van Doorn in Zeist. Naast mijn zelfstandige activiteiten. Mensen stimuleren hun verhaal te vertellen, op te (laten) schrijven en mooie boeken te lezen. Een fijne combinatie.

Met goed en plezierig werk zit het nu wel snor. Maar wat maakt werk zinvol? Voor mij schuilt het in kleine dingen. Iemand blij maken met de juiste woorden. Iemand raken met een verhaal. Iemand enthousiast krijgen voor een boek. Iemand verrassen omdat je dat ene boek alsnog hebt gevonden. Voelbaar maken dat je aandacht voor de ander hebt.

Wat geeft jou plezier in je werk? Wat zorgt ervoor dat het goed en zinvol is? Volgens Ben Tiggelaar ben je nooit klaar met deze vragen. Mooi werk blijft werk in uitvoering.

Reageren op MOOI WERK?  Stuur dan een berichtje naar monique@krachtverhalen.nl

Al een aantal jaren maak ik patiëntverhalen voor het UMC Utrecht. Dit voorjaar ben ik in gesprek gegaan met zorgprofessionals van het Cancer Center. Hoe beleven zij het geven van zorg? Wat betekent het om iedere dag omringd te worden door mensen met kanker? Waar ligt de grens tussen betrokkenheid en afstand? Tijdens ieder gesprek ervaar ik bevlogenheid en een warm hart voor de patiënt.

‘Met Music and Cancer creëer ik iets. Samen met patiënten, buiten het ziekenhuis. Hierdoor ben ik niet meer alleen de witte jas. Dat geeft steun en een ander soort vertrouwen.’
(hoofd- en halschirurg)

‘Omdat ik weet dat hij gitaarleraar is, speel ik in de wachtkamer wat voor hem. Om hem een beetje op te vrolijken. Het geeft hem toch een boost om door te gaan.’
(radiotherapeutisch laborant)

‘Patiënten mogen mij altijd mailen. Dat geeft een veilig gevoel. Vijf jaar geleden zou ik hebben gedacht: nooit doen. Maar mailtjes beantwoorden is een kleine moeite, groot plezier.’
(oncologisch chirurg)

‘Het slechte nieuws komt totaal onverwacht. Het is zo’n dreun. We kunnen het hier bij de sneldiagnostiek allemaal mooi uitzetten, maar de patiënt bepaalt. Niet alles wat snel kan, hoeft altijd snel. Soms is even rust nodig, adempauze.’
(verpleegkundig specialist)

‘Iemand moet de wensen van de patiënt in kaart brengen. Wat vindt hij of zij zélf belangrijk? Als je nog maar kort te leven hebt, maken mensen andere afwegingen.’
(verpleegkundig consulent)

Ik hoop dat de openhartige en ontroerende voorbeelden jou net zo raken als mij. Nieuwsgierig geworden naar de mensen achter de quotes? Via onderstaande link kun je hun verhalen lezen.

http://www.umcutrecht.nl/nl/Ziekenhuis/Afdelingen/Cancer-Center/Verhalen-uit-het-Cancer-Center

Reageren op HART VOOR DE PATIËNT?  Stuur dan een berichtje naar monique@krachtverhalen.nl

Woensdag 1 juli. Het is een warme dag. Samen met beeldend kunstenaar Martien Op den Velde geef ik een workshop in Ontmoetingscentrum Zeist. Met In geuren en kleuren ronden we het eerste jaar van Lang Leve Kunst af. Actief bezig zijn met kunst heeft een positief effect op de gezondheid en het welzijn van ouderen (met dementie). Voor vandaag hebben we de handen ineengeslagen. Woord ontmoet beeld en beeld ontmoet woord.

Rond de grote, rechthoekige tafel hebben zich twaalf deelnemers verzameld. Ramen staan open, ventilatoren zoemen. We gaan aan de slag met woorden vangen rond de geur van koffie, een stilleven tekenen met een kan en kopjes, eetbare kleuren schilderen en een vrij vers schrijven over lievelingseten. De sfeer is gemoedelijk. Er wordt aandachtig gewerkt en een beetje heen en weer gepraat. Hier klinkt een lach, daar vloeit een traan.

Mijn indruk is dat de stillevens de koffieschrijfsels versterken en dat de gerechtverzen de eetbare kleuren verdiepen. Voor herhaling vatbaar. Tegen half vier vraag ik om een paar woorden die bij de middag passen. Lol, wonderlijk en leuk en gezellig komen diverse keren langs. Verder twee mooie oneliners: ‘Het is goed zo’ en ‘We zijn allemaal Picasso’s’.

Na afloop zegt een van de deelnemers: ‘Ik zie altijd erg tegen nieuwe dingen op, omdat ik bang ben dat ik het niet kan. Maar het is helemaal niet moeilijk. Ik heb er gewoon plezier in.’ Schrijven en schilderen: iedereen kan het.

Voorlezen koffieschrijfsel

Schilderen eetbare kleuren

Reageren op KOFFIE ?  Stuur dan een berichtje naar monique@krachtverhalen.nl
Ook als je belangstelling hebt voor het boekje WOORDEN VANGEN – Creatief schrijven met ouderen -. De volgende blogpost verschijnt in september.

Wat is de smaak van de kindertijd? Dat is een van de vragen die Kathy Mathys oproept in Smaak. Een bitterzoete verkenning (2015). Tijdens een bijeenkomst voor schrijfdocenten komt een tip voor dit smakelijke boek langs. Het water loopt me in de mond als ik de aanbeveling op de achterflap lees. ‘Besnuffel dit boek, lik eraan, knabbel aan de bladzijden en proef de woorden: dit is zinderend leesvoer voor de zintuigen.’ Klopt helemaal. Ik smul en geniet van iedere hap.

Eten blijkt een hoofdrol te spelen in jeugdherinneringen. Aan wat je lekker of vies vindt. Maar ook de sfeer aan tafel is van grote invloed. Vroeger kwam mijn zwager meestal op zaterdag eten. Dan kookte mijn moeder extra lekker en was er een speciaal toetje toe. Hij en ik maakten er een sport van wie er het langst over kon doen. Tergend langzaam namen we minihapjes van onze Engelenpoep (kwark met slagroom en abrikozen). Nog steeds als ik een dessert eet, is mijn bordje als laatste leeg.

Ook was ik als kind al dol op peperkoek. Geen dag gaat voorbij zonder een flinke plak bij de koffie. Met een dikke laag boter. Iets lekkers erbij, een verwenmoment, soms als troost. Bij ons thuis smeerden we er Bleu Band Halvarine op, maar deze is in de tussentijd vervangen door echte boter. Liefst gezouten. De combinatie van zoet en zout: om je vingers bij af te likken.

De liefde voor zoute roomboter is me bijgebracht door mijn half Franse man. Het is zoals Mathys zegt: ‘Elke liefde heeft haar eigen eetrepertoire. Komt er een nieuwe geliefde, dan verdwijnen sommige recepten, andere blijven, nieuwe gerechten eisen hun plaats op in de keuken.’ Bon appétit!

Reageren op PEPERKOEK?  Stuur dan een berichtje naar monique@krachtverhalen.nl

Kinderen zijn van nature dichters. Vraag een jong kind wat een ster is en het zegt ‘een bloem zonder stengel’. Een dertienjarige zal eerder antwoorden ‘een hemellichaam dat licht geeft’. Vanaf ons negende jaar gaat de linker hersenhelft (sign mind) de rechter (design mind) domineren. Kritisch oordelen wint het van onbevangen kijken. Hierdoor verandert schrijven voor velen in een lastige klus. Hoe krijgen we er meer plezier in?

In Writing the natural way (1984) wakkert Gabriele Lusser Rico onze kinderlijke verwondering aan. Using right-brain techniques to release your expressive powers luidt de ondertitel. Haar werkwijze is eenvoudig. Het onderwerp waarover je wilt schrijven, komt centraal op een pagina te staan. In een cirkel of een soort wolk. Van daaruit verbind je woorden, beelden die spontaan in je opkomen. Zonder oordeel.

Dit doe je een paar minuten. Tot er een patroon ontstaat wat voor jou betekenis heeft. Een gevoel van ‘dit is wat ik wil zeggen’. Deze gouden inval vertaal je in een paar korte zinnen, statements. Vervolgens kies je één statement en ga je gewoon schrijven. Tien minuten, hooguit een kwartier. Tot de cirkel van het verhaal rond is. Nu alleen nog hardop (aan jezelf) voorlezen en waar nodig bijschaven. Een kind kan de was doen.

Rico’s methode is breed toepasbaar. Of je nou een blog, brief of beleidsstuk moet schrijven. Het levert op z’n minst een originele invalshoek op. Verwacht het onverwachte, expect the unexpected. En verras jezelf met jouw bloem zonder stengel.

Reageren op BLOEM? Stuur dan een berichtje naar monique@krachtverhalen.nl