Op eerste paasdag poets ik mijn bril en… krak. Doormidden. Ik weet meteen dat lijmen geen zin heeft. Mijn eerste gedachte is: oké, dat wordt dus een nieuwe. Het bijbehorende gevoel laat zich het best omschrijven als een berustend binnenpretje.

Ik ben namelijk al een paar weken overal brillen aan het passen. Met het voornemen in de zomer een andere aan te schaffen. Alle gelegenheid om de mooiste, de leukste te vinden. Precies, de ‘perfecte’ bril. Zo doe ik dat met meer dingen. Uitgebreid onderzoeken en dan pas een keuze maken.

Je zou het besluiteloos kunnen noemen. Dat mag. Soms voelt het ook zo. Het kost veel tijd, er gaat veel energie in zitten. Voordeel is dat ik iets van alle kanten belicht. Zorgvuldig voors en tegens afweeg. Helder krijg wat ik belangrijk vind. Scherp zie wat ik wil. En uiteindelijk kies wat bij me past.

Dinsdag na Pasen ben ik al vroeg bij de opticien. Ik lig nog net niet in m’n slaapzak voor de deur. Binnen drie kwartier sta ik weer buiten. Als het moet, kan het snel gaan. Oogmeting achter de rug en een montuur rijker. Wel eentje trouwens die ik al eerder heb opgehad. En toen als ‘serieuze kanshebber’ heb opgeslagen. Een weloverwogen keuze dus.

Reageren op WELOVERWOGEN? Stuur dan een berichtje naar monique@krachtverhalen.nl

Al weken gonst Stabat Mater van Pergolesi door mijn hoofd. Een prachtige compositie over de smart van Maria die haar zoon aan het kruis ziet sterven. Samen met een vriendin bereid ik me voor op een meezingconcert, georganiseerd door PassieProjecten. Drie dagdelen repeteren en daarna meteen een uitvoering geven. Met een koor van zo’n 80 vrouwen, twee professionele solisten en het Nederlands Filmorkest. Een spannend avontuur.

De repetitiemiddagen in Q-factory in Amsterdam zijn een feestje op zich. Dirigent Madeleine Ingen Housz daagt iedereen uit meer op gehoor en minder van papier te zingen. Verbluffend hoeveel mooier de samenzang dan opeens klinkt. Ook helpt het om je gehemelte als gewelf voor te stellen en klanken aan het plafond te ‘plakken’. Ik blijk hoger te kunnen zingen dan ik dacht. Moeiteloos. Na aanvankelijke twijfel over de haalbaarheid van de sopraanpartij neemt het vertrouwen in de muziek en het zingen toe.

Tot een paar dagen vóór de uitvoering. Een fikse verkoudheid dreigt roet in het eten te gaan gooien. Hoe kan ik nou met een schorre stem die mooie liederen ten gehore brengen? Maar ik weiger me deze ervaring door de neus te laten boren. Hier leef ik al drie weken naartoe. En ik weet dat ik er niet alleen voor sta.

Gewapend met paracetamol sta ik afgelopen zaterdag gewoon mee te zingen in de Dominicuskerk. Tijdens de generale repetitie nog een beetje scho(o)rvoetend en later uit volle borst. Zelfs de hoge tonen. Misschien niet perfect, wel met plezier. Lekker laten gaan die stem.

Reageren op TOONTJE HOGER? Stuur dan een berichtje naar monique@krachtverhalen.nl.

Tijd en ik leven op gespannen voet. Heb ik wel tijd genoeg? Kom ik geen tijd tekort?

Neem afgelopen vrijdagmiddag. Ik begin aan de voorbereiding van een schrijfworkshop voor mensen met beginnende dementie en mantelzorgers. Met belevenissen in de seizoenen als rode draad. De maandag erop is de tweede bijeenkomst.

Bewust denk ik dit keer pas kort van tevoren over de inhoud na. Anders steek ik er veel te veel tijd in. En daar worden dingen lang niet altijd beter van.

De dag van de workshop breekt aan. In alle rust print ik nog wat uit en pak de laatste spullen in. Mijn koffer staat klaar voor vertrek. Maar hoeveel tijd ik ook vooraf heb, ik raak alsnog in een hurry. Altijd nog even dit en dat doen. Haastig stap ik op de fiets.

Gelukkig ben ik ruim op tijd. De deelnemers druppelen binnen, we beginnen keurig om 14.00 uur. Om de tijd goed te bewaken, kijk ik af en toe op een klokje. Tijdens de eerste schrijfoefening slaat een lichte paniek toe. Ik heb te weinig voorbereid. Straks zijn we veel te vroeg klaar.

Ik laat deze gedachte los en concentreer me op de mooie schrijfsels die worden voorgelezen. Na een tijdje kijk ik opnieuw hoe laat het is. Wat? Al 15.00 uur? Dan moet ik opschieten om op tijd klaar te zijn.

Op mijn vraag wat de lente voor iedereen betekent, kijkt een deelnemer naar buiten en zegt: “Schone dakpannen.” We hebben uitzicht op een huis met een stralend dak. Niks associatie met vroeger of het jaargetijde wat eraan komt. Mensen met dementie zijn vaak volledig in het hier en nu.

Precies om 15.30 uur rond ik af. Met de schoonheid van het moment en het vertrouwen dat ik de tijd heb.

Reageren op TIJD? Stuur dan een berichtje naar monique@krachtverhalen.nl.

In de kerstperiode keek ik naar de docu De Kracht van de stilte. Hierin kwam onder andere Miek Pot aan het woord. Zij bracht twaalf jaar door in een kluizenaarsklooster. Sinds haar uittreden, draagt zij de gevonden wijsheid over op anderen door middel van trainingen en lezingen. Ook schreef ze een aantal boeken.

Naast stilte heeft ze het vaak over focus. Een middelpunt, een concentratiepunt, een symbool, een visualisatie. Daar waar je aandacht naar toegaat en je krachten samenkomen. Hierdoor ondervind je rust. Lichaam, ziel en geest worden één. Zonder focus wordt een mens een ongeleid projectiel. Ben je ‘m even kwijt? Dont’t worry, hij dient zich vanzelf weer aan.

Gelukkig. Ik barst namelijk al een tijd van de ideeën en tegelijkertijd heb ik het gevoel dat ik nergens echt toe kom. Boeken die ik wil lezen, films die ik wil zien, mensen die ik wil spreken, dingen die ik wil doen. Zoals iedere maand een nieuwe blogpost schrijven voor een vaste lezersschare. De vorige is verdorie bijna een jaar oud.

Eén ding is zeker. Meditatie in de vroege ochtend en een dagelijks potje freewriting brengen mij dichter bij mijn focus: plezier en ontspanning aan schrijven beleven. Zowel door het zelf te doen als anderen er blij mee te maken. In mijn workshops laat ik jong en oud ervaren hoe leuk schrijven kan zijn. Kunst is de woorden spontaan te laten opborrelen en op papier te vangen. Zo kom je (weer) op eigen taal.

2015 is goed begonnen. Waar ligt jouw focus dit jaar?

Een berichtje met JA naar monique@krachtverhalen.nl en je ontvangt iedere maand een (gratis) krachtverhaal in je mailbox.

Vorige week vrijdag gaf ik workshops Creatief schrijven in het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht. Een-op-een, met de zintuigen als rode draad. Zintuiglijke ervaringen lenen zich uitstekend om uit het hoofd te raken, herinneringen opnieuw te beleven en woorden te laten opborrelen. Het liefst heb ik het met kinderen over ‘praten op papier’. Lekker laagdrempelig. Want wie herinnert zich niet het beruchte opstel van vroeger. Ik schoot er spontaan van in een writer’s block. Nu nog trouwens, als ik alleen mijn hersens aan het werk zet.

Speciaal voor de gelegenheid heb ik een oude rolkoffer verbouwd. Handig om alle spullen in mee te nemen en het oog wil natuurlijk ook wat. Aandacht verzekerd wanneer ik de kamers in het ziekenhuis binnenkom. Een meisje van elf, met een Nederlandse moeder en een buitenlandse vader, heeft net een derde operatie achter de rug. Ze is voor negen maanden in Nederland. Het gezin logeert bij de grootouders. Met haar praat ik over haar lievelingseten. De kippenpootjes van oma. Als ze die ruikt, fleurt ze meteen op. Hoe rot ze zich ook voelt.

Uit de kaartenset Wat de zintuigen zeggen kiest ze de jonge olifant die tevreden tegen de moederpoot aanleunt. Tijd voor een knuffel. Daar heeft ze wel behoefte aan. Zonder gêne vraagt ze haar moeder erom. Een moment van stille aanraking. Ter afsluiting van de workshop een schrijfoefening. Fantaseren over welk dier ze voor een dag zou willen zijn.

Even loskomen van ziekte, pijn en ongemak. Even een twinkeling in de ogen zien. Een eiland van rust tussen de bedrijvigheid van dokters, verpleegkundigen, medepatiënten en behandelingen.

Cretien van Campen schrijft in zijn boek Gekleurd verleden – Verhalen over het geheugen van de zintuigen –: ‘Waarom zou je nu niet beginnen met de herbeleving van je verleden? Je kunt het opschrijven als Proust, dat kan helpen, maar niet iedereen is even literair begaafd. Eenvoudiger kun je het verleden ook herbeleven, door je in rust en afzondering te concentreren op de zintuiglijke indrukken van je lichaam en het verleden zich laten aandienen in mentale collages van kleuren, klanken, geuren en aanrakingen. Daar is een mooi Nederlands woord voor: mijmeren.’

Dit jaar was het thema van de Kinderboekenweek ‘Klaar voor de start!’. Sport en spel brengen overwinningen, nederlagen, hoogte- en dieptepunten met zich mee. Sporten is spannend, leerzaam en het vormt ons deels tot wie we zijn. Stof voor mooie verhalen.

De school van mijn negenjarige zoon heeft me gevraagd een aantal schrijfworkshops te verzorgen. Het wordt steeds leuker het plezier in mijn vak over te dragen op anderen. Vooral kinderen zijn hierin zo heerlijk onbevangen. Aansluitend op het thema van de Kinderboekenweek bereiden de kinderen (8-10 jaar en 10-12 jaar) zich voor op de workshop ‘Spelen met Verhalen’. Ze mogen kiezen uit twee ervaringen:
‘Yes, nu voel ik me een echte winnaar!’
‘Hè balen, nu voel ik me een echte verliezer.’

Na een warming-up met diverse oefeningen gaan ze met hun eigen verhaal aan de slag. Twee ochtenden en vier workshops verder liggen er zo’n 80 prachtige verhalen. Met schitterende tekeningen. De veelzijdige creativiteit van de kinderen raakt me. Alles komt langs. Blijdschap, trots, frustratie, verdriet.

Een verhaal schrijven is een flinke stap voor kinderen. Zeker voor de jongsten. Taalbegrip, taalgevoel, woordenschat, fantasie en lef spelen een grote rol.  De lengte varieert van één zin tot enkele A4’tjes. 

Een jongen van acht kan niet op gang komen. Ik geef hem de tip ‘gewoon’ de hulpvragen te beantwoorden die op het digibord staan. Over de bouwstenen van een verhaal. Later lees ik het resultaat:

bij de atletiek
enkel gekneusd
rennen
papa en mama en twee broertjes
niet goed
verdrietig
thuis

Een verhaal tot de kern teruggebracht. Pure poëzie. Verlies durven benoemen is ook een overwinning.

De danswedstrijd
(en nog een voorbeeld van een meisje, elf jaar)

Deze week ben ik begonnen in het boek ‘Verhalen uit het kinderziekenhuis’. Geschreven door Mariëtte Middelbeek, ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van het Wilhelmina Kinderziekenhuis. Artsen, verpleegkundigen en andere medewerkers vertellen over wat ze dagelijks meemaken. De verhalen komen recht uit het hart en kruipen zo onder mijn huid.

Precies dit gevoel ervaar ik zelf ook bij een verhalenproject in het UMC Utrecht, waarmee ik dit voorjaar ben gestart. Hoe beleven patiënten de zorg? Wat gaat goed en wat kan beter? De verhalen bieden een rijke bron aan informatie. Waarvan het ziekenhuis kan leren om de zorg te verbeteren. Maar ook bedoeld om medewerkers en patiënten te inspireren.

Openhartig vertrouwen de patiënten me hun verhaal toe. Door hen uit te nodigen in plaats van mijn vragenlijst af te lopen. Door stil te durven zijn in plaats van dóór te vragen. Door met een open mind te luisteren in plaats van samen te vatten. Door echt in gesprek te gaan in plaats van te interviewen. Niet altijd gemakkelijk, wel een uitdaging. Hierdoor kan ik na afloop zeggen: “Bedankt voor je mooie verhaal.” In plaats van dat ik er iets moois van ga maken. Het verhaal is er immers al. De kunst is het ‘van binnen naar buiten’ te laten stromen.

Een medewerker van het UMC Utrecht twittert: “Je moet ze eigenlijk allemaal lezen. Die mooie en indringende patiëntverhalen @UMCUtrecht #leerzaam #respect.”

http://www.umcutrecht.nl/nl/Ziekenhuis/Ervaringen-van-patienten/Patientverhalen
(met dank aan Antonie, Godelivia, Ineke, Joyce, Loes, Paul, Sabine, Sandra, Sigrid, Tino, Ernst Jan, Eline, Yvonne, Saskia en Auke, Bertie, Carlien, Hans en Marli, Evi, Rob, Remmert, Enrico, Tamara, Gerard, Ineke, Samir en z’n vader)

Een buurman van verderop loopt iedere dag zijn vaste rondje. Hoewel hij al 94 is, heeft hij er nog aardig de gang in. Een wandelstok geeft hem wat houvast. Af en toe maken we een praatje. Of komt hij even binnen voor een kop koffie. Vandaag zijn we officieel bij hem thuis uitgenodigd. Nadat er een week daarvoor met agenda’s erbij een afspraak is gepland. Want ja, ook een oude man heeft een rijk gevuld leven.

Bij binnenkomst valt meteen de warmte op. Letterlijk en figuurlijk. Een sfeervolle woonkamer, donkere meubels, veel tastbare herinneringen uit Indonesië waar hij een aantal jaren heeft gewoond, kaars aan op de salontafel en de verwarming op 22. De hulp die al 30 jaar bij hem komt, schenkt koffie en serveert cake.

Ongevraagd begint hij zijn levensverhaal te vertellen. Onder andere dat hij de zoon is van een visser uit Scheveningen en dat hij zijn vrouw heeft ontmoet op de MS Oranje. Vlak vóór het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

Als ik vraag of hij wel eens herinneringen opschrijft, pakt hij een bruin leren mapje uit de kast. Daarin bewaart hij de eerste brief aan zijn, toen nog toekomstige en inmiddels lang overleden, vrouw. Met luide stem leest hij voor hoeveel indruk ze op hem heeft gemaakt. Het is een pure liefdesverklaring. Gelukkig blijkt het wederzijds. Liefde raakt nooit verloren.

Vorige week was ik met mijn gezin op vakantie in Zeeland. In jachthaven Den Osse, op de zeilboot van een vriend. We mochten zijn boot als ‘caravan op het water’ gebruiken. Op slechts enkele meters afstand kon je zo vanaf de steiger het Grevelingenmeer induiken. Weer eens wat anders dan Italië.

Het enige waar ik me vooraf een beetje zorgen over had gemaakt, was waar ik ’s ochtends vroeg m’n oefeningen zou gaan doen. Thuis beoefen ik een soort yoga, liefst in de tuin. Niemand die me ziet. In de boot zelf leek me geen optie. Te krap. In de kuip buiten dan? Nogal in de kijkerd.

Uiteindelijk besloot ik op de kop van een steiger te gaan staan. Neus naar het meer, rug naar de mensen. Hoewel ik me de eerste dag hogelijk opgelaten voelde, ‘wie is toch die vrouw die daar van die rare bewegingen staat te maken’, hield ik stug vol. Ruimte, water, wind en warmte brachten een gevoel van vrijheid. De angst om gezien te worden verdween als sneeuw voor de zon.

Eenmaal weer thuis doemde de vraag op ‘hoe zichtbaar ben ik eigenlijk voor mijn klanten?’. Als er even minder werk is, schiet ik al snel in de omzetkramp. En ga ik als een dolle via internet een opdracht proberen te scoren. De focus op financiën verlamt me. Sterker nog, het werkt juist averechts.

Dus ben ik gisteren begonnen aan de uitvoering van een plan waarvoor al een jaar een dikke stapel op de plank ligt. Flyeren met een folder over ‘levensverhalen en jubileumboeken’.  Lekker op de fiets. Wellicht een schot met hagel, maar niet geschoten is altijd mis.

Voelt stukken beter dan onzichtbaar achter de computer naar opdrachten zoeken.

Een maand geleden schreef ik over mijn wekelijkse zwemuurtje op vrijdagochtend. Meestal zwem ik op een redelijk vroeg tijdstip naast een aantal andere dames. Tot mijn verbazing tref ik vanochtend twee heren in wetsuits bij de zwemtrap aan. Wat ze daar precies doen is me niet duidelijk, maar het zijn in ieder geval geen baantjes die ze trekken.

De een ligt afwisselend op z’n rug of op z’n buik in het water, terwijl de ander ter ondersteuning  naast hem staat. Wanneer ze op hun buik drijven, blijven ze langdurig met hun hoofd onder water. Is dit een soort duiktraining? Het maakt me nieuwsgierig. Stiekem kijk ik onder water. Ik zie ze om de beurt in een totaal verstilde toestand zweven. Vooral niet storen zegt mijn gevoel.

Later krijg ik toch de kans om contact te maken. Het blijkt om de voorbereiding op een wedstrijd freediving te gaan. Een freediver duikt zonder zuurstoffles. Door rust en complete ontspanning te zoeken tracht hij één te worden met het water. Navraag leert dat de ene man net 5.46 minuten onder water bleef en de andere zelfs acht. Een ‘normaal’ mens haalt hooguit één minuut. Om vanuit de diepte weer boven te komen, en dat moet zeer beheerst gebeuren, doen ze ook veel aan zwemtraining. De meest ervaren van de twee zwemt acht baantjes van 25 meter, ofwel 200 meter, op één ademteug. Ze duiken meestal tot een diepte van 25 à 30 meter. Het wereldrecord ligt op 200 meter.

Het gaat deze heren beslist niet om het mooie uitzicht, want in de Nederlandse wateren is het beneden de vijf meter al aardedonker. Uiteindelijk doel van freediving is om lang, veilig en comfortabel op diepte te verblijven.  Een freediver wordt ook wel Homo Delphinus genoemd. Vrij bewegend als een dolfijn. Ik merk op dat het me aan meditatie doet denken wanneer ze zo lang onder water drijven. Waarop de meest spraakzame zegt: “Het is gewoon yoga voor stoere mannen.”